Bình Định là một trong 7 tỉnh đối tác của Viện NCSKCĐ           ThS.Trình Công Tuấn - PGĐ TT YTDP Bình Định, chủ nhiệm đề tài 

          Theo thống kê của Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh, hiện nay, ngành khai thác, chế biến đá và sản xuất vật liệu xây dựng tỉnh Bình Định có khoảng hơn 5000 công nhân lao động đang làm những công việc phải thường xuyên tiếp xúc trực tiếp với bụi  có hàm lượng SiO₂ cao.

          Trên thực tế, bệnh BP-Si vẫn đang là mối lo ngại không nhỏ trong công nhân lao động cũng như các nhà quản lý lao động của địa phương. Năm 2002, tác giả Nguyễn Thị Bích Liên, trường Đại học Y Hà Nội có nghiên cứu tình hình mắc bệnh BP-Si ở công nhân Công ty Đá ốp lát và xây dựng Bình Định với tỷ lệ mắc bệnh BP-Si tại công ty này là 9,6%. Từ đó cho đến nay hơn 14 năm vẫn chưa có đề tài nghiên cứu nào nghiên cứu đánh giá lại hưởng của bụi đá trong MTLĐ lên sức khoẻ công nhân, để đưa ra những giải pháp phòng chống bệnh BP-Si hợp lý và hữu hiệu cho công nhân ngành khai thác đá và sản xuất vật liệu xây dựng của Bình Định.

Một số hình ảnh tại các cơ sở khai thác, chế biến đá và sản xuất vật liệu xây dựng trong đề tài nghiên cứu

          ThS. Trình Công Tuấn - Phó GĐ Trung Tâm Y tế Dự phòng tỉnh Bình Định với sự hỗ trợ về kỹ thuật và tài chính từ Viện Nghiên cứu Sức khoẻ Cộng đồng đã tiến hành nghiên cứu "Tình hình bệnh Bụi phổi Silic tại một số cơ sở khai thác, chế biến đá và sản xuất vật liệu xây dựng tỉnh Bình Định năm 2016" trên 247 người lao động ở 2 cơ sở Công ty CP Gạch Tuy nen Bình Định (108 người), Hợp tác xã sản xuất đá xây dựng Bình Đê (139 người).  Với mẫu đo MTLĐ xác định nồng độ bụi toàn phần, bụi hô hấp và hàm lượng SiO₂ được đo và đánh giá tại tất cả các vị trí làm việc của người lao động (Mỗi đơn vị đo 10 mẫu bụi và phân tích hàm lượng SiO₂  06 mẫu). Thông tin được thu thập bằng cách phỏng vấn trực tiếp kết hợp với khám lâm sàng, đo chức năng hô hấp, chụp phim Xquang phổi cho công nhân. 

          Chúng tôi xin điểm qua một số kết quả chính của nghiên cứu:

• Tỷ lệ mắc bệnh BP-Si

- Tỷ lệ hiện mắc chung: 44,5%

- Tỷ lệ mắc ở thể nghi ngờ (0/1, 1/0): 37,2%

- Tỷ lệ mắc từ thể 1/1 p/p trở lên (q,r, A,B,C…): 7,3%

• Tỷ lệ mắc bệnh BP-Si theo tuổi nghề

- Công nhân có tuổi nghề dưới 5 năm  tỷ lệ mắc là: 19%

- Công nhân có tuổi nghề từ 5-10 năm  tỷ lệ mắc là: 40%

- Công nhân có tuổi nghề từ 10-20 năm tỷ lệ mắc là: 50,9%

- Công nhân có tuổi nghề trên 20 năm tỷ lệ hiện mắc là: 60%

• Tỷ lệ mắc bệnh BP-Si theo nghề nghiệp

- Công nhân khoan đá:   33,3%

- Công nhân nghiền đá:   57,1%

- Công nhân lái xe:   52,2%

- Công nhân chẻ đá:  35,6%

- Công nhân sản xuất gạch:   39,6%

- Công nhân VSCN:   71,4%

- Công nhân khác:   55,6%

• Hàm lượng SiO 2 trong bụi từ 24,1% đến 33,9%.
• Nồng độ bụi toàn phần ở hầu hết các điểm đo đều vượt tiêu chuẩn cho phép (2mg/m 3 ). Đối với bụi hô hấp có 10/12 mẫu vượt tiêu chuẩn cho phép (1mg/m 3 ). Những nơi có nồng độ cao nhất là nơi làm việc của công nhân khoan đá (1,54mg/m 3 ), vận hành lò nung, xếp goòng trước nung và sau nung (1,51 - 1,61mg/m 3 ).
• Tỷ lệ mắc bệnh bụi phổi silic chung là 44,5%, tỷ lệ mắc bệnh bụi phổi silic từ thể 1/1p/p trở lên chiếm tỉ lệ 7,3%. Sự khác biệt có ý nghĩa thống kê giữa tỷ lệ mắc bệnh bụi phổi silic ở hai giới, tình trạng rối loạn chức năng hô hấp và tuổi nghề của công nhân (p<0,05).

Công nhân làm việc trong cơ sở sản xuất

          Kết quả nghiên cứu định hướng cho các cơ quan chức năng, doanh nghiệp đề ra những chính sách phù hợp nhằm bảo vệ sức khỏe, phòng chống bệnh bụi phổi silic cho người lao động. Cơ quan quản lý lao động và doanh nghiệp cần tăng cường công tác khám phát hiện bệnh BP-Si tại các đơn vị khác có nguy cơ, vì qua nghiên cứu cho thấy số mắc bệnh ở thể nghi ngờ (0/1, 1/0) cao, đây là đối tượng cần cách li để dự phòng sớm, vì đặc điểm của bệnh là xơ hóa phổi tiến triển không hồi phục. Bên cạnh đó là tăng cường công tác thông tin, giáo dục, truyền thông về tác hại của bụi silic, các chế độ chính sách liên quan đến bệnh BP-Si nghề nghiệp cho công nhân và người sử dụng lao động nắm bắt thực hiện.